دندان ها به مرور زمان و با افزایش سن، رنگ می گیرند، همچنین بعضی از غذاها، نوشیدنی ها، دهانشویه ها و داروها نیز باعث تغییر رنگ دندان ها می شوند. شما می‌توانید تغییر رنگ های سطحی را خودتان بردارید. تعدادی از محصولات سفید کننده شامل “کیت های سفید کننده دندان”، “نوارهای سفید کننده” و “خمیردندان های سفید کننده” توانایی از بین بردن رنگ های سطحی روی دندان را دارند. اما برای از بین بردن تغییر رنگ‌های عمقی‌تر که به ساختمان دندان نفوذ کرده اند باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. به همین دلیل می‌خواهیم به صورت تخصصی در مورد بهداشت دهان و دندان صحبت کنیم. جهت سلامتی، بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید. در ابتدا شما را با مفهوم بهداشت آشنا می‌کنیم. سپس در مورد پوسیدگی‌های دندان و علل و نقاطی که پوسیدگی رخ می دهد صحبت می‌کنیم. همچنین نقش تنفس دهانی در پوسیدگی و بهداشت دندان‌ها و بیماری‌های لثه بحث می‌کنیم.
تعریف بهداشت : بهداشت خوب یعنی مراقبت کامل از دندان‌ها از طریق استفاده از مسواک و درست مسواک زدن و خمیر دندان مناسب و همچنین نخ دندان و گاهی استفاده از دهانشویه .
اگر پوسیدگی‌ها را ازنظر محل پوسیدگی بررسی کنیم می توانیم عنوان کنیم که پوسیدگی در سه نقطه به ترتیب زیر ایجاد می‌شود :
1) سطح جونده در آسیاهای بزرگ و کوچک که روی این سطوح جونده شیارهای باریک ولی عمیقی وجود دارد که به علت عدم ورود موهای مسواک به داخل آن‌ها محیط مناسبی برای زندگی میکروب‌ها فراهم می‌شود. لذا دندان‌ها در این نواحی خیلی زود دچار پوسیدگی و خرابی می‌گردد که این امر در مورد اولین آسیای بزرگ که در حدود شش سالگی می‌روید اهمیت بیشتری دارد .
2) دومین محل لای دندان‌ها یا به عبارت دیگر اطراف ناحیه تماس بین دندان‌ها می‌باشد، این ناحیه نیز به علت آنکه به وسیله مسواک قابل تمیز کردن نیست از نواحی مستعد پوسیدگی به شمار می‌آید که معمولا از سنین ۲۰ سالگی به بعد در این نواحی پوسیدگی دیده می‌شود، برای تمیز کردن این نواحی لازم است از نخ دندان استفاده کنیم .
3) سومین محل ناحیه اتصال لثه با دندان است که این نواحی بیشتر در اثر مسواک زدن غلط بسیار حساس شده و گاهی حتی در اثر زیادی حساسیت مجبور به ترمیم دندان در این نواحی می‌شویم. در مورد بهداشت و نحوه مسواک زدن و نوع مسواک و نخ دندان در قسمت پیشگیری بیشتر صحبت می کنیم. اما آنچه که باید متذکر شویم استفاده از دهانشویه می باشد بارها شنیده ایم که بسیاری از مردم به جای مسواک زدن از آب نمک رقیق شده استفاده نموده آن را غرغره می نمایند .
استفاده از آب و نمک یا دهانشویه‌ها در کل مفید می‌باشند اما اگر این کار مرتب ادامه یابد نه تنها مفید نخواهد بود بلکه مضر هم می‌باشد ، زیرا در دهان باکتری‌های مفیدی وجود دارد که با این کار باعث از بین بردن این باکتری‌های مفید می‌شویم و در نتیجه دهان مواجه با بیماری‌های قارچی می شود و یا زمینه رشد باکتری‌های مضر فراهم می شود پس استفاده از دهانشویه‌ها باید در موارد
خاص انجام گیرد یا اگر چنانچه عادت به استفاده از آب ونمک دارید هفته‌ای یک بار این کار انجام شود .
تنفس دهانی : مسئله‌ای که شاید بسیاری از خانواده ها به آن توجه نمی کنند ولی بسیار با اهمیت است زیرا اگر شخصی دچار تنفس دهانی باشد و نتواند از بینی نفس بکشد سریع‌تر دچار پوسیدگی می شود و علاوه بر آن مشکلات ارتودنسی شدیدی نیز عارض می‌شود .
به تمام خانواده‌ها توصیه می‌شود که حتما به وضعیت تنفس دهانی بچه‌ها توجه کنند اگر بچه‌هایشان نمی توانند به راحتی از بینی نفس بکشند یا شب‌ها خرو پف می‌کنند، این مسئله را با یک متخصص گوش و حلق و بینی در میان بگذارند زیرا به طوره ثانویه دچار پوسیدگی و از آن مهم‌تر مشکلات ارتودنسی می شوند .
خشکی دهان: قبلا ذکر شد که سومین محل پوسیدگی در ناحیه لثه‌ای می باشد در حقیقت عامل اصلی پوسیدگی این ناحیه خشکی دهان می‌باشند. خشکی دهان ممکن است در اثر تنفس دهانی استفاده از داروهائی که به طور ثانویه باعث خشکی دهان می شوند .
مثل بعضی از داروهای گوارشی یا قلبی یا عصبی، یا کسانی که دارای بزاق کم می باشند و یا افراد عصبی و پر استرس دهان خشکی دارند واین خشکی دهان یکی از عوامل اصلی پوسیدگی در ناحیه لثه‌ای می باشد .
بیماری‌های لثه‌ای: افرادی که دارای لثه های بیمار می باشند ( که البته علت ایجاد بیماری‌های لثه‌ای خود بحث جداگانه‌ای دارد) مستعد پوسیدگی می باشد چون گاهی تحلیل لثه و تحلیل استخوان باعث می شود ریشه دندان از زیر لثه پیدا شود وچون ریشه دندان فاقد مینا می باشد به همین دلیل دچار پوسیدگی بیشتر می شود و علاوه بر آن بیماری های لثه‌ای باعث تخریب استخوان و در نهایت منجر به از دست رفتن دندان می شود .
داروها: همان‌طور که ذکرشد بعضی از داروها باعث خشکی دهان می شوند که به طور ثانویه باعث خشکی و سپس پوسیدگی دهان می شوند بعضی از داروها نیز باعث ایجاد بیماری‌های لثه‌ای می‌شوند که آن هم به طور ثانویه باعث پوسیدگی می‌شوند .
بیماری‌ها: بیماری‌ها به طور مستقیم نقشی در ایجاد پوسیدگی ندارند اما به طور ثانویه در اثر استفاده از دارو یا بدون دارو مثلا در بیماری عصبی و… باعث می شوند دندان‌ها استعداد بیشتری نسبت به پوسیدگی داشته باشند .
عوامل جلوگیری‌کننده :
گفتیم که عامل اصلی پوسیدگی پلاک دندانی می باشد پس در حقیقت باید چند کار را انجام دهیم تا پوسیدگی دیرترعارض بیاید .
1) مقاومسازی دندان
2) کاهش ایجاد زمینه مناسب برای پلاک دندانی
3) از بین بردن پلاک دندانی
4) معاینات مرتب و مکرر