نخ دندان یک نخ چند رشته‌ای از جنس نایلون یا گاهی تک‌رشته‌ای از جنس تفلون است که برای برداشتن پلاک دندانی و خارج کردن موادغذائی باقیمانده در سطوح مجاور دندانها (فاصله بین دندانها) بکار می‌رود.

 

متاسفانه اکثر مردم اطلاعات کافی از نحوه مراقبت از دندان‌های خود ندارند و رعایت بهداشت دهان و دندان را در این خلاصه کرده‌اند که توصیه بکنند که مسواک بزنید …. مسواک بزنید و….. مسواک بزنید …. در صورتی که مسواک زدن یک بعد محدودی از مقوله بهداشت دهان و دندان می‌باشد . حتی نحوه مسواک زدن نیز مهمتر از مسواک زدن می‌باشد و کیفیت و زمان مسواک زدن مهم‌ترین چیزی است که کمتر بدان توجه می‌شود.

 

در مطالعه‌ای جدید که بر روی 5000 فرد مسن انجام شد، مشخص شد احتمال ابتلا به بیماری زوال عقل در کسانی که روزانه مسواک نمی‌زنند، 65 درصد بیشتر از کسانی است که به طور منظم از مسواک استفاده می‌کنند. نتیجه تحقیق دیگری نشان داد که حدود 65 میلیون امریکایی (یک نفر از هر دو نفر بزرگسال 30 سال و بالاتر) مبتلا به بیماری لثه هستند. بر اساس اطلاعیه انجمن قلب امریکا در سال 2012، بیماری‌های لثه یک عامل خطر در ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی (حملات قلبی و سکته) می‌باشند.

 

همچنین اغلب افراد جامعه به دلیل ناآگاهی از مزایای نخ دندان، چندان از آن استفاده نمی‌کنند، در حال که آغاز بیشتر پوسیدگی های دندان‌ها از داخل شیارها و ما بین دو دندان است در حالی که نخ دندان در تمیز کردن این نواحی از مواد غذایی نقش بسیاری را بر عهده دارد.

نخ دندان در فرآیند رعایت بهداشت دندان‌های افراد باید جایگاه اصلی خود را پیدا کند که این امر مستلزم آموزش مستمر و پایه‌ای است.

 

تقریبا بیشتر اکثریت مردم و پزشکان با این نظر موافق هستند که 2 بار مسواک زدن در روز ضروری است. اما این روزها نکته بحث‌برانگیز دیگری نیز مطرح است، مبنی بر اینکه استفاده از نخ دندان بهتر است قبل از مسواک زدن انجام شود یا پس از آن؟ در ادامه این بحث توصیه‌های پنج دندانپزشک معتبر را ذکر میکنیم:

 

 

 

اول: برای از بین بردن پلاک بین دندان‌ها، قبل از مسواک حتما از نخ دندان استفاده کنند. این امر موجب می‌شود که مسواک، باکتری‌ها و باقی‌مانده‌های خارج شده توسط نخ را از محیط دهان خارج نماید.

 

 

دوم: برای کودکان، استفاده از نخ بعد از مسواک زدن بهتر است. این کار کمک می‌کند ذراتی که پس از مسواک در دهان باقی می‌مانند، توسط نخ خارج شوند. اگر اول از نخ استفاده کنید ممکن است مسواک موجب شود باقی مانده‌ها به میان لثه فرو روند. همچنین این دندانپزشک توصیه می‌کند که روش صحیح استفاده از نخ نیز بسیار مهم است، برای این کار نخ را به صورت  C درآورده و به طور دورانی در اطراف دندان حرکت دهید. حرکات بالا و پایین نخ به تنهایی کافی نیست زیرا سطح دندان ها را به خوبی تمیز نمی کند.

 

سوم: ترتیب استفاده از مسواک و نخ تفاوتی نمی‌کند، زیرا مسواک سطح دندان ها و نخ فاصله میان دندان ها را تمیز می‌کند.

 

چهارم: مهم‌ترین نکته این است که 2 بار در روز مسواک بزنید و 1 بار از نخ استفاده کنید. این دندانپزشک معتقد است برای خارج کردن پلاک و باقی‌مانده‌ها از میان دندان‌ها چند دقیقه را صرف استفاده از نخ کنید. 24 تا 48 ساعت زمان لازم است تا باکتری‌ها درون پلاک‌ها جای گیرند، بنابراین خارج کردن پلاک توسط نخ، حداقل 1 بار در روز، سلامت دهان و دندان‌ها را تامین می کند.

 

پنجم: شب ها قبل از خواب از نخ استفاده کنید. در زمان خواب، ترشح بزاق برای تمیز کردن دندان‌ها و لثه کاهش می‌یابد و باکتری‌ها فرصت بهتری برای آسیب رساندن به دندان‌ها دارند. بنابراین استفاده از مسواک و نخ و همچنین تمیز کردن زبان هر شب قبل از خواب ضروری است.

بر اساس گزارش انجمن دندان امریکا، نخ و مسواک هر دو ضروری هستند اما استفاده از نخ دندان قبل از مسواک، کمک می‌کند که فلوراید موجود در خمیر دندان در زمان مسواک زدن، بهتر به میان دندان‌ها نفوذ کرده و در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان کاهش یابد.

بر اساس نظر دندانپزشکان، استفاده روزانه از نخ دندان برای پیشگیری از تجمع باکتری‌ها بین دندان‌ها و تشکیل پلاک و رسوب و در نتیجه تورم و التهاب لثه که اولین مرحله در بیماری‌های لثه می‌باشد، ضروری است.

 

 

مسواک ابزاری است بهداشتی که از آن برای پاکیزگی دندان و لثه و زبان استفاده می‌کنند. یادگیری مسواک زدن صحیح، کمک شایانی در امر بهداشت دهان و دندان خواهد داشت، هر چند که آموزش صحیح مسواک زدن حضوری بهتر است. مسواک زدن صحیح از ارکان اصلی مقوله بهداشت دهان و دندان است. کمتر کسی را می‌توان یافت که در طی شبانه‌روز مسواک نزند، ولی چیزی که کمتر به آن توجه می‌شود، نحوه صحیح مسواک زدن می باشد، طوری که در اکثر موارد مسواک زدن با مسواک نزدن زیاد تفاوتی نمی‌کند.

 

اگر هدف اصلی از مسواک زدن را بدانیم، تاثیر مهمی در عملکرد ما خواهد گذاشت.

هدف اصلی از مسواک زدن، پاک کردن کلیه ی موادغذایی همراه با مواد رسوبی مختلف و میکروارگانیسم‌هایی است که به طور طبیعی بر روی سطوح دندان جایگزین شده‌اند.

مسواک زدن وقتی کامل خواهد شد که سطح زبان و بین دندان و لثه را نیز تمیز کنیم.

 

پس به طور کلی سه نوع مواد است که در شیارهای هر دندان، بین دندان‌ها و بین دندان‌ها و لثه رسوب می‌کنند :

1) مواد غذایی که در طی روز مصرف می‌شود.

2) پروتئین‌های بزاق و موادی که در طی شبانه‌روز بر اثر تجزیه موادغذایی توسط آنزیم‌ها و میکروب‌های موجود در دهان به وجود می‌آید.

3) میکروب‌هایی که به طور طبیعی در محیط دهان وجود دارند.

هدف اصلی از مسواک زدن پاک کردن کلیه این مواد از سطوح مختلف دندانی است.

 

روش صحیح و اصولی مسواک زدن:

قبل از شروع مسواک زدن باید از تمیز و سالم بودن مسواک خود مطمئن باشیم. به مقدار کافی خمیر دندان روی مسواک می‌گذاریم. سپس دهان را با آب خیس می‌کنیم تا خمیر دندان خوب کف کند.

1) اول از سطح جونده دندان‌ها شروع می‌کنیم که با حرکت رفت و برگشت روی سطح جونده، خمیر دندان به خوبی کف می‌کند و شیارهای موجود بر روی دندان تمیز می‌شوند. سطوح جونده در هر فک، در دو ردیف سمت چپ و راست قرار دارد که از یک سمت در فک پایین شروع کرده و به سمت دیگر می‌رویم. سپس همین‌طور برای فک بالا اقدام می‌کنیم. تمیز کردن سطوح جونده مشکل خاصی ندارد و اگر دقت شود و وقت کافی گذاشته شود به خوبی تمیز می شود.

2) سپس می‌رویم سراغ بین دندان‌ها که این کار بدون استفاده از کمک نخ دندان امکان‌پذیر نیست.

3) بعد از تمیز شدن بین دندان‌ها، می‌رویم سراغ مجاورت دندان با لثه که به نظر مهم‌ترین قسمت آموزش مسواک زدن، نحوه تمیز کردن این ناحیه است. در حالی که مردم اکثرا به این قسمت کمتر توجه می‌کنند و مشکل اصلی در رعایت بهداشت هم در تمیز کردن این ناحیه می‌باشد. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

به تصویر بالا دقت کنید. حاشیه بین لثه و دندان طوری است که شکل آناتومیکی آن فضاهای متعددی را ایجاد می‌کند.

 

در یک بررسی سه بُعدی می‌توان فهمید که در هر سه بُعد دارای فضاهایی است که دسترسی مسواک به این نواحی مشکل است.

 این تصویر را به خاطر بسپارید. دوباره برمی‌گردیم.

  

 

 

 

 

 

 

 

تصویر کناری را بینید. به طور معمول ما مسواک را به صورت رفت و برگشت در سطوح کناری دندان‌ها حرکت می دهیم که این اشتباه است. زیرا اولا در درازمدت باعث سایش روی دندان در مجاورت لثه می شود و ثانیا با پریدن پُرزهای مسواک از روی برجستگی یک دندان بر روی برجستگی دندان مجاور، عملا بین دندان‌ها خوب تمیز نمی شود. خوب، پس چه کار باید کنیم؟

قبلا پیشنهاد می کردند که به جای حرکت رفت و برگشتی مسواک روی سطوح کناری دندان، این حرکت به صورت بالا و پایین باشد؛ یعنی مسواک را از سمت لثه به طرف بالا یا پایین حرکت داده و مسواک بزنیم. این کار نیز جوابگوی ما نخواهد بود.

 

علت هم این است که باز حاشیه مجاور بین لثه و دندان تمیز نخواهد شد. چرا؟ خوب به عکس اول نگاه کنید. خود لثه یک برجستگی دارد که هر چه به سمت دندان پیش می‌رویم فرورفتگی ایجاد شده و به دندان ختم می شود.

دندان نیز یک قوس دارد که در وسط‌هایش به حداکثر بر جستگی می‌رسد. لذا در صورت کشیدن پُرز مسواک از پایین به بالا و برعکس، این پُرزها از روی برجستگی لثه می پَرَند و روی برجستگی دندان قرار می‌گیرند و عملا حاشیه بین دندان و لثه تمیز نمی‌شود. خوب چه کار باید کرد؟

  

 

 

 

 

 

 

 

مسواک را با یک زاویه 45 درجه نسبت به محور طولی دندان بر روی شیار لثه و دندان قرار داده و مقداری به سمت پایین فشار می‌دهیم تا پُرزهای مسواک کاملا بین لثه و دندان و همچنین بین دندان‌ها فرو رود. بعد با یک حرکت لرزشی مناسب و با دامنه کم مسواک را به سمت بالا حرکت می‌دهیم. این حرکت لرزشی محدود باید 4-3 دفعه تکرار شود تا تمامی سطوح غیرقابل دسترس برای مسواک تمیز گردد.

  

 

 

 

 

 

 

 

برای مسواک زدن سطوح داخلی دندان‌ها نیز مانند شکل بالا عمل می کنیم. تصویر به خوبی گویا می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برای سطوحی از دندان که در قوس فک قرار دارند، باید با مانوری مناسب و چرخاندن جهت مسواک دسترسی به نواحی را که توضیح دادم، فراهم سازیم و هر چه از ناحیه دندان‌های عقب فک به سمت جلو پیش می‌رویم جهت مسواک را هم تغییر می‌دهیم، طوری که در دندان‌های جلو، کاملا از از پُرزهای جلویی مسواک برای تمیز کردن استفاده می‌کنیم.

 

چند نکته فنی در مسواک زدن

اشخاص قسمت‌هایی از دندان را به خوبی تمیز نمی‌کنند؛ که این نواحی عبارتند از:

1) ناحیه دندان های عقل که معمولا به دلیل حالت تهوعی که به افراد دست می‌دهد، کمتر این قسمت را مسواک می‌زنند و به همین علت، با اینکه دندان‌های عقل دیرتر از همه ی دندان‌ها در می‌آیند، زودتر از بقیه می‌پوسند.

2) قسمت‌هایی که در قوس فکی قرار دارند، به خصوص از قسمت داخل. زیرا مانور دادن مسواک در این نواحی سخت است، یعنی بیمار دندان‌های عقبی را مسواک می‌زند و بعد سراغ دندان‌های جلویی می‌آید و در قوس ‌ا (در ناحیه دندان نیش) کمتر دقت می‌کند.

3) روی سطح زبان که حتما باید مسواک کشیده شود و لای پُرزهای زبان نیز تمیز گردد. البته این کار باید آهسته و آرام انجام شود تا به به بافت زبان آسیبی وارد نشود.

معمولا موقع مسواک زدن فکرمان جای دیگری است و به همه چیز فکر ‌نیم، غیر از مسواک زدن! اگر با حواس جمع مسواک بزنیم، موثرتر است.

سعی کنید بعد از شستن خمیر دندان، یک بار هم بدون خمیر، مسواک بزنید.

 

 مسواک barbi

 

موارد مصرف: بهداشت دهان و دندان

مزایا: مناسب برای تمیز کردن عمیق و فراگیر دندان‌ها. دارای تکنولوژی منحصر به فرد Micro Bristles افزایش حجم تارها در برخورد با بزاق دهان، که در اثر تماس الیاف مسواک با بزاق دهان، حجم الیاف تا 70 درصد افزایش می یابد و با ایجاد سطح تماس بیشتر با دندان‌ها تا 9 برابر تمیزی بیشتری را ایجاد می کند.

دارای الیافی که به برطرف کردن باکتری‌های بیماری‌زای موجود در شیار لثه و نقاط بین دندانی کمک کرده و از بیماری‌های لثه پیشگیری می کند. دارای الیاف با طراحی منحصر به فرد سینوسی شکل برای نفوذ به نقاط بین دندانی و از بین بردن حداکثر پلاک میکروبی. برطبق تحقیقات کلینیکی این مسواک باعث کاهش میزان میکروارگانیسم‌های مسبب بیماری‌های لثه می‌شود

اکثر متخصصان دندان توصیه می کنند مسواک هر سه ماه یکبار تعویض شود یا در صورتی که زیاد مسواک میزنید هرگاه متوجه میشوید که موهای مسواک خم شده و شل شده اند،باید زودتر آن را تعویض کنید. از آنجائی که باکتریها روی سطح مسواک باقی میمانند، در بعد از ابتلا به سرما خوردگی، انفلوآنزا یا سایر عفونتهای تنفسی مسواک را تعویض کنید.

 

colgate مسواک

 

مزایا: دسته مسواک به راحتی در دست جای گرفته و مواد تشکیل‌دهنده آن بی‌ضرر می‌باشد. طول قسمت موئی آن در حدود ۳ سانتیمتر و عرض آن یک سانتیمتر می‌باشد. نوک موهای مسواک پخت است (نباید نوک تیز و ساینده باشد). تعداد کلاف‌های موئی و یا نایلونی آن در حدود ۲۰ تا ۴۰ کلاف برحسب کوچکی و یا بزرگی مسواک می‌باشد. تعداد رشته‌های نایلونی و یا موئی در هر کلاف در حدود ۲۰ تا ۴۰ رشته برحسب نرمی و زبری موهای مسواک می‌باشد که این تعداد رشته‌ها در مسواک‌های نرم بیشتر از مسواک‌های زبر است. موهای مسواک منظم و مرتب می‌باشد. معمولاً نمی‌توان بیش از ۳ الی ۴ ماه از یک مسواک استفاده نمود. چون موهای آن خمیده و نامنظم می‌شود یا رنگ موهای آن تغییر می‌کند که در این صورت مسواک را باید تعویض نمود.

مسواک OralB

 

موارد مصرف: برداشتن پلاک,‌ کاهش التهاب لثه, ‌تمیز‌کردن شیار لثه, پاک‌ کردن رنگ دانه‌های سطحی دندان, ماساژ لثه, از بین بردن پلاک‌های میکروبی ایجاد‌کننده بوی بد دهان, محافظت از مینای دندان.

مزایا: اورال-بی با داشتن محصولات محبوب و متنوع مسواک، نخ دندان و دهانشویه که توسط اکثر دندان پزشکان جهان استفاده می‌شود، به نامی مورد اعتماد در سراسر جهان تبدیل گشته است. اکنون پس از گذشت 15 سال تحقیق و توسعه، اورال بی خمیردندان‌هایی با کیفیت و در خور نام اورال بی تولید نموده است. خمیردندان اورال-بی پرواکسپرت توسط متخصصان دهان و دندان و به کمک فناوری‌های پیشرفته تولید شده و کارایی پنج خمیردندان تخصصی را در خود دارد که به شما دندان‌هایی سالم‌تر و قوی‌تر هدیه می کند.