نخ دندان یک نخ چند رشتهای از جنس نایلون یا گاهی تکرشتهای از جنس تفلون است که برای برداشتن پلاک دندانی و خارج کردن موادغذائی باقیمانده در سطوح مجاور دندانها (فاصله بین دندانها) بکار میرود.
متاسفانه اکثر مردم اطلاعات کافی از نحوه مراقبت از دندانهای خود ندارند و رعایت بهداشت دهان و دندان را در این خلاصه کردهاند که توصیه بکنند که مسواک بزنید …. مسواک بزنید و….. مسواک بزنید …. در صورتی که مسواک زدن یک بعد محدودی از مقوله بهداشت دهان و دندان میباشد . حتی نحوه مسواک زدن نیز مهمتر از مسواک زدن میباشد و کیفیت و زمان مسواک زدن مهمترین چیزی است که کمتر بدان توجه میشود.
در مطالعهای جدید که بر روی 5000 فرد مسن انجام شد، مشخص شد احتمال ابتلا به بیماری زوال عقل در کسانی که روزانه مسواک نمیزنند، 65 درصد بیشتر از کسانی است که به طور منظم از مسواک استفاده میکنند. نتیجه تحقیق دیگری نشان داد که حدود 65 میلیون امریکایی (یک نفر از هر دو نفر بزرگسال 30 سال و بالاتر) مبتلا به بیماری لثه هستند. بر اساس اطلاعیه انجمن قلب امریکا در سال 2012، بیماریهای لثه یک عامل خطر در ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی (حملات قلبی و سکته) میباشند.
همچنین اغلب افراد جامعه به دلیل ناآگاهی از مزایای نخ دندان، چندان از آن استفاده نمیکنند، در حال که آغاز بیشتر پوسیدگی های دندانها از داخل شیارها و ما بین دو دندان است در حالی که نخ دندان در تمیز کردن این نواحی از مواد غذایی نقش بسیاری را بر عهده دارد.
نخ دندان در فرآیند رعایت بهداشت دندانهای افراد باید جایگاه اصلی خود را پیدا کند که این امر مستلزم آموزش مستمر و پایهای است.
تقریبا بیشتر اکثریت مردم و پزشکان با این نظر موافق هستند که 2 بار مسواک زدن در روز ضروری است. اما این روزها نکته بحثبرانگیز دیگری نیز مطرح است، مبنی بر اینکه استفاده از نخ دندان بهتر است قبل از مسواک زدن انجام شود یا پس از آن؟ در ادامه این بحث توصیههای پنج دندانپزشک معتبر را ذکر میکنیم:
اول: برای از بین بردن پلاک بین دندانها، قبل از مسواک حتما از نخ دندان استفاده کنند. این امر موجب میشود که مسواک، باکتریها و باقیماندههای خارج شده توسط نخ را از محیط دهان خارج نماید.
دوم: برای کودکان، استفاده از نخ بعد از مسواک زدن بهتر است. این کار کمک میکند ذراتی که پس از مسواک در دهان باقی میمانند، توسط نخ خارج شوند. اگر اول از نخ استفاده کنید ممکن است مسواک موجب شود باقی ماندهها به میان لثه فرو روند. همچنین این دندانپزشک توصیه میکند که روش صحیح استفاده از نخ نیز بسیار مهم است، برای این کار نخ را به صورت C درآورده و به طور دورانی در اطراف دندان حرکت دهید. حرکات بالا و پایین نخ به تنهایی کافی نیست زیرا سطح دندان ها را به خوبی تمیز نمی کند.
سوم: ترتیب استفاده از مسواک و نخ تفاوتی نمیکند، زیرا مسواک سطح دندان ها و نخ فاصله میان دندان ها را تمیز میکند.
چهارم: مهمترین نکته این است که 2 بار در روز مسواک بزنید و 1 بار از نخ استفاده کنید. این دندانپزشک معتقد است برای خارج کردن پلاک و باقیماندهها از میان دندانها چند دقیقه را صرف استفاده از نخ کنید. 24 تا 48 ساعت زمان لازم است تا باکتریها درون پلاکها جای گیرند، بنابراین خارج کردن پلاک توسط نخ، حداقل 1 بار در روز، سلامت دهان و دندانها را تامین می کند.
پنجم: شب ها قبل از خواب از نخ استفاده کنید. در زمان خواب، ترشح بزاق برای تمیز کردن دندانها و لثه کاهش مییابد و باکتریها فرصت بهتری برای آسیب رساندن به دندانها دارند. بنابراین استفاده از مسواک و نخ و همچنین تمیز کردن زبان هر شب قبل از خواب ضروری است.
بر اساس گزارش انجمن دندان امریکا، نخ و مسواک هر دو ضروری هستند اما استفاده از نخ دندان قبل از مسواک، کمک میکند که فلوراید موجود در خمیر دندان در زمان مسواک زدن، بهتر به میان دندانها نفوذ کرده و در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان کاهش یابد.
بر اساس نظر دندانپزشکان، استفاده روزانه از نخ دندان برای پیشگیری از تجمع باکتریها بین دندانها و تشکیل پلاک و رسوب و در نتیجه تورم و التهاب لثه که اولین مرحله در بیماریهای لثه میباشد، ضروری است.